Zijn boeken beter dan films? En waarom? [Dit Wist Je Niet…]

Waarom zijn boeken beter dan films? Het heeft met meer dan alleen smaak te maken

In dit artikel gaan we je uitgebreid uitleggen waarom boeken meer te bieden hebben dan films. Natuurlijk laten we je ook wat “tegengeluiden” zien: zijn er ook situaties waarin film beter is dan boek? Als je boek vs. film tegenover elkaar in de ‘boksring’ zet, denk je in eerste instantie misschien aan de verfilming van een boek. Het onderwerp is natuurlijk breder: in dit artikel kijken we waarom boeken in het algemeen (alle boeken bij elkaar) meer bieden dan films.

De kracht van verbeelding

Zowel films als boeken spreken tot de verbeelding, maar boeken hebben op dit vlak toch echt wel een streepje voor. Voor zowel het boek als de film gebruik je je ogen, maar stel je maar eens de introductie van je hoofdpersonage voor: in de film zie je meteen hoe deze eruit ziet, maar in het boek krijg je alleen een omschrijving. Je vormt zelf een beeld van het uiterlijk van het hoofdpersonage. Hetzelfde geldt voor beschrijvingen van landschappen en steden.

Taal als kunstwerk

Schrijvers zijn vaak op zoek naar de mooiste manier om iets te beschrijven. Ze zijn echte woordkunstenaars. Abstract taalgebruik spreek pas écht tot de verbeelding. Denk maar eens aan zoiets simpels als “de nacht valt”. De nacht kan natuurlijk niet létterlijk vallen. Toch weet iedereen wat ermee wordt bedoeld. De filmmaker kan verschillende interpretaties van “de nacht valt” uitbeelden, maar jij als kijker hebt niet dezelfde vrijheid om te interpreteren als een lezer.

Een boek gaat veel langer mee dan een film

Wat bedoelen we daar mee? Eigenlijk heel simpel: een film duurt meestal zo’n anderhalf en maximaal drie uur. Wil je een boek van begin tot einde lezen, dan ben je daar veel langer mee bezig. Bovendien kun je een boek lezen veel makkelijker over verschillende dagen uitspreiden dan het kijken van een film. Kortom: je kunt veel langer genieten van een boek lezen.

Aandacht voor details

Uiteraard heeft een goede filmmaker veel aandacht voor details, maar in een film kun je nu eenmaal minder details kwijt dan in een boek. Het is bijvoorbeeld prima toegestaan een hele pagina van een boek te vullen met gedachten van de hoofdpersoon of met beschrijvingen van wat deze persoon ziet. In een film moet er juist veel vaart zitten tussen de verschillende scènes.

De leefwereld van de personages

Het komt bijna niet voor in films dat personages hun gedachten hardop uitspreken of dat je hun gedachten kunt horen. Dat werkt vaak ook helemaal niet goed. In een boek werkt het juist wel: daar vindt het meeste in gedachten plaats. Slechts een klein deel van de woorden die een personage denkt, wordt uitgesproken. Vandaar dat het in een boek veel makkelijker is om te ontdekken hoe een personage echt in elkaar zit: welke gevoelens hij of zij niet deelt.

Het gemak van een boek

Het fijne van een boek ten opzichte van een film is dat je een boek overal gemakkelijk mee naartoe kunt nemen. Het is niet zwaar, compact en je kunt het openen waar je wilt. In twee seconden tijd begin je met lezen. Wil je een film kijken, dan heb je daar een digitaal apparaat als een laptop, smartphone of tablet voor nodig. Het duurt meestal wel even voor deze is opgestart.

In een boek is alles mogelijk

Het fijne van boeken is dat eigenlijk alles erin mogelijk is. Als de auteur een fantasiestad wil maken met vliegende paarden en gebouwen van honderden meters hoog, dan kan dit in een paar zinnen gedaan zijn. In een film is zoiets bijna onmogelijk. De complexe digitale effecten kosten veel tijd en geld. Abstracte beschrijvingen zijn zelfs helemaal niet te verfilmen, zonder dat je het gevoel van verwondering eruit weghaalt. Kortom: een film met bewegend beeld is beperkter.

Verfilming van een bestaand boek

Wil je een boek met een film vergelijken, dan is de meest directe manier om dat te doen, de verfilming op basis van het boek: beiden bevatten immers dezelfde personages, dezelfde wereld en hetzelfde plot. Toch blijft het een beetje appels met peren vergelijken. Zowel film als boek hebben hun voordelen en nadelen – hun goede en minder goede kanten. Het zijn meestal de heel populaire boeken die verfilmd worden, al is dat niet altijd het allerbeste idee…

De vergelijking is niet helemaal eerlijk

Een spin-off of sequel (vervolg) van een film is zelden zo goed als het origineel. Hetzelfde geldt voor een verfilming van een origineel boek. Meestal moet de regisseur zich in bijna onmogelijke bochten wringen om het verhaal en de sfeer van het verhaal goed te vangen op beeld. Een film die niet eerst in een ander medium is verschenen, wordt gemaakt in ideale omstandigheden: de regisseur en scenarioschrijver hebben zoveel mogelijk creatieve vrijheid nodig.

Té hoog verwachtingspatroon

Als een razend populair boek verfilmd wordt, leidt dat tot heel hoge verwachtingspatronen. De lezers van het boek hebben namelijk bepaalde verwachtingen van hoe de film eruit moet komen te zien. De creativiteit wordt ingedamd. Er zijn natuurlijk uitzonderingen op de regel, denk maar eens aan de populariteit van The Lord of the Rings verfilmingen. Als je het mij vraagt, zijn de verfilmingen stukken beter dan het originele verhaal van auteur J.R.R. Tolkien.

Tempo in boek en film

Zoals gezegd, zijn films veel korter dan de leestijd van boeken is. In een film moet alles snel, snel, snel – anders verliest de kijker interesse. In een boek kan de auteur zelf het tempo bepalen. Dankzij beschrijvingen, het delen van gedachten en andere trucjes hoeft het niet snel saai te worden. Dat betekent dat er meer ruimte is voor detail, maar ook voor variatie in tempo.

De prijs van boek of film

Ga je een nieuwe film in de bioscoop bekijken dan ben je ongeveer evenveel kwijt als wanneer je een nieuw boek koopt in de winkel, soms is een bioscoopkaartje zelfs iets goedkoper. Maar kijk ook eens naar de productiekosten: het schrijven van een boek kost veel tijd. Er is bakken met inspiratie voor nodig, maar praktisch is het al mogelijk met pen en papier. Wil je een professionele film maken, dan lopen de productiekosten al snel in de miljoenen.

Een boek is persoonlijker

Waarom een boek persoonlijker is dan een film? Voor het schrijven van een boek is maar één iemand (of hooguit een paar mensen) nodig. Bij het produceren van een film zijn maar liefst honderden mensen betrokken. De regisseur is natuurlijk het “gezicht” van de film, maar deze zorgt er in feite voor dat al die honderden andere mensen in goede banen worden geleid. Je hebt acteurs nodig, visagisten, mensen op locatie, sjouwers, stuntmensen, et cetera.

Nog eens herlezen?

Omdat bij een boek er veel meer wordt geleund op de verbeeldingskracht van de lezer, kun je een boek makkelijker nog eens vaker lezen dan je een film nog een keer bekijkt. Waarom dat is? In een boek zul je telkens weer nieuwe dingen ontdekken. Of beter gezegd: je zult nieuwe interpretaties vinden voor wat je leest. Je verandert als je opgroeit en ouder wordt, dus ga je ook anders naar het leven kijken. Jij interpreteert nooit précies wat de auteur heeft bedoeld.

Boeken zijn lastig te vertalen naar film

Als één ding duidelijk is, is het wel dat boeken maar moeilijk naar film zijn om te zetten. Beide kunstvormen kennen namelijk hun eigen regels. Zo kun je een tennisser niet zomaar op een wielrenfiets neerkwakken en een wielrenner geen tennisracket in zijn hand duwen en verwachten dat alles op zijn pootjes terecht komt. Schrijvers denken in woorden, regisseurs in beelden. Dat is een beetje kort door de bocht, maar het is feit dat hun creativiteit anders vloeit.

Voorkeur voor boek of film volgens Groene.nl

Op Groene.nl lezen we dat veel mensen de voorkeur geven aan het boek boven de film. Dat is niet per se omdat het boek kwalitatief beter is dan de film. Het heeft te maken met hoe je het verhaal voor het eerst binnenkrijgt. Bij een boekverfilming is er altijd eerst sprake van een boek en daarna pas van een film. De film voelt dan een beetje als ‘bedrog’. Ga maar na: je hebt in je hoofd hoe een personage eruitziet en plotseling is daar een acteur die er heel anders uitziet.

Van Harry Potter tot Lord of the Rings

De Harry Potter films hebben veel te bieden, maar over het algemeen is men het er over eens dat de boeken beter zijn. Het voordeel dat Peter Jackson had toen hij The Lord of the Rings verfilmde, was dat dit boek al in drie delen in 1954-1955 werd uitgegeven. De jeugd had het meestal nog niet geleden en bij de mensen die het al wel hadden gelezen, zat het niet meer vers in het geheugen. Kortom: er was minder sprake van “vooroordelen” bij de lezer.

Martin Koolhoven, regisseur van Oorlogswinter aan het woord

In een interview voor Groene.nl geeft Martin Koolhoven een handjevol boekverfilmingen waarbij de film beter (meer tijdloos) is dan het boek:

• Touch of Evil uit 1958
• The Godfather uit 1972
•  Blade Runner uit 1982
• The Thing, ook uit 1982
• En Once Upon a Time in America uit 1984.

YouTube video: boeken of films?

Bekijk deze video van Karrewiet over wat beter is voor je hersenen – lezen of een film kijken: 

Gebruikte bron: het belang van boeken

https://www.groene.nl/artikel/het-boek-is-niet-altijd-beter-dan-de-film