Waarom zijn boeken belangrijk? Alle redenen op een rijtje

Antwoord op de vraag waarom boeken belangrijk zijn, gaan we in dit artikel geven. Of liever: we geven verschillende antwoorden op die vraag. Er zijn namelijk heel veel verschillende redenen waarom boeken belangrijk zijn. Wij benoemen ze stuk voor stuk. Lezen is namelijk niet alleen leuk, maar ook goed voor je algemene ontwikkeling: je leert er ontzettend veel van.

Het brein prikkelen

Ze zeggen ook wel dat lezen helpt om je hersenen te ‘prikkelen’. Je doet het soms op de automatische piloot – zonder erbij na te denken, – maar toch gebeurt er van alles in je hoofd. Het feit dat er zoveel gebeurt, houdt in dat je hersenen zich aan het ontwikkelen zijn. Je fantasie wordt geprikkeld, net als je geheugen. Ook lees je beter redenen en je beter concentreren. Je voorstellingsvermogen wordt groter: je leert je eigen fantasie vorm te geven.

Verhalen zijn van alle tijden

Al sinds mensen in grotten woonden en het vuur nog maar net was uitgevonden, deelden mensen verhalen. Iedereen kent wel een paar verhalen, zoals een spookverhaal dat je bij het kampvuur vertelt of een sprookje. Het is nog niet zo lang geleden dat mensen ontdekten dat ze verhalen ook konden opschrijven. Vandaag de dag lees je verhalen in boeken terug, online en offline.

Een “deur” naar een nieuwe wereld

Wist je dat een bibliotheek eigenlijk een verzamelplaats is met allerlei deuren? Open je een boek, dan krijg je toegang tot zo’n nieuwe wereld. Een boek vertelt meer dan alleen de woorden die op papier staan. Denk maar eens aan een goed fantasieboek of een sprookje: deze laat je fantaseren wat er nog meer in die wereld te ontdekken is behalve wat de schrijver schrijft. Elke keer dat je een boek leest, krijg je toegang tot zo’n nieuwe wereld.

Jezelf ontplooien

Als je jong bent, weet je nog niet zo goed wat je belangrijk vindt in het leven. Er valt nog zoveel over de wereld te ontdekken waar je nog nooit van hebt gehoord. Het fijne van een boek is dat deze toegang geven tot nieuwe perspectieven en manieren van denken. Je ontdekt hoe jij in het leven staat: wat je voorkeuren zijn, wat je belangrijk vindt en wat niet.

Beter anderen begrijpen

Er wordt gezegd, dat als je een boek leest “je in de huid kruipt” van een ander. Hiermee bedoelen we het hoofdpersonage – het belangrijkste personage, – maar ook de andere personages. Vaak zitten die personages anders in elkaar dan jij en hebben ze ook een heel ander leven. Lees je in het boek, dan kom je steeds meer over hun leven te weten en over hoe ze denken. Je ontdekt dat ook mensen die anders zijn dan jij het beste met de wereld voorhebben.

Beter om leren gaan met taal

Het Nederlands heeft héél veel woorden. Dat geldt eigenlijk voor elke taal. Er is niemand die elk woord in een taal kent en begrijpt. Maar natuurlijk is het wel fijn als je zoveel mogelijk woorden kent. Als je heel veel woorden kent, kun je ook makkelijker vertellen hoe je je voelt en wat er in je omgaat. Hoe meer woorden je kent, hoe makkelijker het is te vertellen wie je bent. Wil je een vreemde taal leren, zoals Engels, dat doe je ook door Engelstalige boeken te lezen.

Lezen is ontspannen

Als je leest, kom je even helemaal tot rust. Lezen kan best intensief is, maar het voordeel is dat je je alledaagse leven even los kunt laten. Dat geeft je hersenen rust: ze kunnen de indrukken van de dag beter verwerken. Voel je veel stress? Dan kan je die stress tijdelijk vergeten als je leest. Soms heb je tijdens het lezen ook ineens een “Eureka!-moment”. Je komt tot een bepaalde conclusie zonder dat je er echt over nadacht: alsof de puzzelstukjes goed vallen.
 

Wie leest, komt meer te weten

Mensen lezen natuurlijk vooral boeken met een thema dat echt bij hen past. Je kunt zowel een verzonnen verhaal lezen (fictie), als een verhaal dat echt gebeurd is (non-fictie). Denk ook aan een biografie over iemands leven. Een historische roman is vaak gedeeltelijk fictie en gedeeltelijk non-fictie. Een boek lezen is de snelste manier om iets over een onderwerp te weten te komen dat je interessant vindt. Het leuke is: over elk onderwerp is wel een boek geschreven.

Lezen helpt je te concentreren

Als je opgroeit, naar school gaat en later gaan studeren of werken, zul je heel wat moeten lezen. Als je volwassen bent, krijg je ook allerlei administratie in de vorm van brieven en dergelijke, die je ook zult moeten lezen. Lees je vanaf kind af aan, dan zul je je aandacht er makkelijker bij kunnen houden, ook al moet je iets lezen dat je helemaal niet interessant vindt.

Regels leren door te lezen

Door te lezen, leren kinderen een bepaalde moraal: ze ontdekken wat er wel, maar vooral wat er niet mag. Of liever nog: wat wel of niet “juist” is om te doen. Dit helpt hen te ontwikkelen tot betere mensen, die meer in balans zijn met zichzelf en hun omgeving. Het fijne van lezen, is dat je nooit direct verteld wordt wat mag en wat niet mag. Je wordt niet persoonlijk aangesproken. Je leert indirect, aan de hand van wat het personage meemaakt.

Lezen is goed voor je creativiteit

Creatieve mensen houden bijna allemaal van lezen. Dat is niet zo gek, want als je leest, ontdek je het creatieve proces dat de schrijver heeft doorstaan om tot het eindresultaat te komen. Door je in de creativiteit van anderen onder te dompelen, wordt je eigen creativiteit gestimuleerd. Je zult (soms zelfs onbewust) nieuwe ideeën opdoen en aan nieuwe projecten beginnen.

Kun je ook sociaal lezen?

Lezen is dan misschien iets dat je vooral in je uppie doet, maar mensen die lezen zullen vaak een grote kennissen- en vriendengroep hebben. Zoals gezegd, lezen helpt je om je voor de buitenwereld open te stellen en je met anderen – en de wereld als geheel – “verbonden” te voelen. Lezers kunnen de gevoelens van anderen beter begrijpen en doen dus makkelijker nieuwe contacten op. Ze begrijpen de perspectieven van anderen en kijken eerst voor ze (ver)oordelen.

Een warm thuis, jouw plekje op de aarde

Er zijn genoeg eenzame mensen die zich graag onderdompelen in een creatieve activiteit om zich minder eenzaam te voelen – lezen is zo’n activiteit. Je zou dus kunnen zeggen dat lezen helpt je te genezen. Zeker als je over een personage leest dat net als jij eenzaam is, of die last heeft van eenzelfde probleem of trauma als jij hebt. Je voelt je simpelweg minder alleen. Niet alleen vind je erkenning, aan de hand van het personage leer je beter omgaan met je eigen situatie.

Lezen is van alle tijden

Lang geleden, kon lang niet iedereen lezen. Maar de mensen die konden lezen, werden gezien als de slimste mensen die er op aarde rondliepen. Het was niet het feit dat ze konden lezen dat hen slim maakte, maar het feit dat lezen hen toegang gaf tot allerlei informatie over van alles en nog wat. Niet voor niets wordt een geleerde met een dik boek afgebeeld. Wist je dat monniken in kloosters lange tijd verantwoordelijk waren voor de opslag van kennis?

Lezen kan zelfs dementie tegengaan

Uit onderzoek is gebleken, dat lezen er zelfs toe kan leiden dat het risico op dementie wordt verkleind. Hetzelfde geldt voor een activiteit als schaken. Bij zowel lezen als schaken, zijn je hersenen heel actief bezig en blijven ze “soepel”, net zoals je spieren en gewrichten soepel blijven door veel te bewegen. Lezen zorgt er in ieder geval voor dat je geheugen meer wordt getraind.

Leidt lezen ook tot langer leven?

Lezen – en dus boeken – zouden zelfs kunnen bijdragen aan een langere levensverwachting. Zoals gezegd, is lezen goed voor het geheugen en een goede ontspannende activiteit. Je gaat er stress mee tegen en dat heeft weer effect op het lichaam. Het is natuurlijk niet zo dat als je veel leest, je nooit meer ziek zult worden. Wel is het zo dat veel lezen op de lange termijn de ontwikkeling van ziekten kan ontstaan. Gemiddeld genomen worden lezers ouder dan niet-lezers.

Lezen helpt je te ontdekken wie je zelf bent

We hebben je al verteld dat lezen je helpt anderen beter te begrijpen. Maar lezen helpt ook jezelf beter te begrijpen. Als je leest, leer je meer over de wereld en de verschillende mensen in die wereld. Zo ontdek je ook hoe jij je verhoudt tot die mensen: hoe je anders bent en hoe hetzelfde. Je krijgt een beter beeld van wat je belangrijk vindt in je leven, maar ook van je eigen talenten en mindere punten. Kortom: je ontdekt hoe je écht in elkaar zit.

Je leert over consequenties

Bekend van jonge kinderen – maar ook van pubers, – is dat ze geen goed overzicht hebben van de consequenties van hun daden. Lezen kan helpen hier een beter beeld van te vormen. Je leert samen met het hoofdpersonage en de mensen om hun heen: welk gevolg hoort bij welke actie. Elke reactie leidt tot een tegenreactie en die tegenreactie is lang niet altijd positief.

Laat kinderen vrij lezen

Het werkt in het voordeel van kinderen als zij vrij boeken kunnen leveren. Het begint, als ze klein zijn, natuurlijk allemaal met voorgelezen worden. Maar om den duur wordt zelf lezen ook heel belangrijk voor de lees- en taalontwikkeling. Hun leesvaardigheid en woordenschat neemt toe. Lezen helpt de schoolprestaties te verbeteren, bijvoorbeeld op het gebied van Cito-scores.

Gevolgen van slecht kunnen lezen

Jongeren die minder goed lezen , hebben meer moeite zich in de klas te concentreren. Als kind, maar ook als student, ben je immers voortdurend over de lesboeken gebogen. Je kunt jongeren te motiveren meer te lezen door zelf het goede voorbeeld te geven en boeken voor ze uit te kiezen die aansluiten bij hun interesses. Er is altijd wel een boek dat de aandacht vangt.

Conclusie: boeken zijn reuze waardevol!

YouTube video over het belang van boeken

De volgende video’s benadrukken wat het (maatschappelijk) belang van boeken is:

  • Arnoud Kuipers: het Nut van Lezen (deel I en II):
  • Voordelen van lezen volgens BovenBeter:
  • Zondag met Lubach over het feit dat vijftienjarigen steeds minder (en minder goed) lezen:

Gebruikte bronnen voor dit artikel

https://www.lezen.nl/blog/waarom-doet-lezen-ertoe/.