AVI-Niveaus: Alle Info [2024 Update]

Alles wat je altijd al wilde weten over AVI-niveaus

Het AVI-systeem met betrekking tot het lezen van (kinder)boeken roept bij veel mensen de nodige vragen op. Op deze pagina gaan we je zo uitgebreid mogelijk wegwijs maken in de theorie achter de AVI, en wat deze in de praktijk vervolgens allemaal betekent.

Wat is het AVI-systeem?

Het AVI-systeem wordt gehanteerd door de CITO, en zij duidt een leesvaardigheid aan. Volgens de AVI zijn er twaalf leesniveaus, die allen gekoppeld zijn aan een groep in het basisonderwijs. Volgens de theorie moet een kind per jaar twee niveaus kunnen doorlopen. Op school worden de kinderen daarop regelmatig getest: kunnen zij op het niveau lezen wat er van hen wordt verwacht?

Periodieke toetsen

De leerlingen worden gedurende hun basisschooltijd een aantal keren getoetst op hun leesvaardigheid. Dit is dan ook één van de belangrijkste vaardigheden die kinderen van deze leeftijd leren. De toetsen bestaan onder andere uit een toets leestechniek in groep 3 en diverse toetsen leessnelheid in de groepen 4 tot en met 7. Naar aanleiding van de scores op deze toetsen, kan de voortgang van elk kind over een langere periode in de gaten worden gehouden.

Boeken voor elk niveau

Om een kind die boeken voor te schotelen die het aankan, heeft de CITO kinderboeken en leesoefeningen aangeduid met een AVI-score. Hoe ouder en meer belezen de leerling wordt, hoe vertrouwder het kind is met lastige woorden en teksten. Dit is een proces over vele jaren, met veel tussenliggende stappen. Vandaar de 12 AVI niveaus, welke onderverdeeld zijn in zes M oftewel midden-niveaus (het niveau dat het kind in het midden van het schooljaar aan zou moeten kunnen) en zes E oftewel eindniveaus (het niveau dat het kind aan het eind van het schooljaar aan zou moeten kunnen).

De twaalf niveaus

Het is nu tijd om de diverse niveaus eens nader te bekijken. We geven je hieronder dan ook een kort overzicht van de 6 M-niveaus en de 6 E-niveaus. Al deze niveaus gaan uit van de ‘gemiddelde leerling’. Dit is dus het niveau dat een gemiddelde leerling in het midden of het eind van het betreffende schooljaar zou moeten kunnen lezen.

• Groep 3: AVI Start – AVI M3 – AVI E3
• Groep 4: (AVI E3) – AVI M4 – AVI E4
• Groep 5: (AVI E4) – AVI M5 – AVI E5
• Groep 6: (AVI E5) – AVI M6 – AVI E6
• Groep 7: (AVI E6) – AVI M7 – AVI E7
• Groep 8: (AVI E7) – AVI Plus

Hoe gaat dit in de praktijk in zijn werk?

Een korte uitleg bij bovenstaand overzicht: tussen haakjes zie je het niveau van het kind als hij aan de groep begint, in de tweede kolom het niveau dat het kind halverwege de groep zou moeten hebben, en in de laatste kolom het niveau dat het kind aan het eind zou moeten beheersen. De kennisniveaus lopen derhalve in elkaar over: een kind moet bijvoorbeeld aan het eind van groep 4 het niveau AVI E4 bezitten, en heeft dat aan het begin van groep 5 nog steeds, waarna het kind via niveau AVI M5 als het goed is doorstroomt naar AVI E5, en zo verder.

Elk boek zijn eigen niveau

De AVI score geldt overigens niet alleen voor kinderboeken. Ook kortere teksten of boeken voor volwassen hebben een dergelijke score, of kunnen die althans krijgen. Een AVI-score kan zeker van dienst zijn om al van tevoren in het oog te houden, hoe moeilijk de tekst zal zijn. Dit werkt teleurstellingen tijdens het lezen (zowel ’te moeilijk’ als ’te makkelijk’) tegen. Elke uitgever kan daarom zijn boeken aanbieden bij de CITO, die er vervolgens een AVI-score op zal plakken.

Verder kijken dan alleen het niveau

Nu je weet welk niveau het kind zou moeten kunnen lezen, is het tijd om er goede boeken bij te vinden. Maar let op: het niveau zegt ook weer niet alles. Het belangrijkste is dat een kind het leuk, spannend en interessant vindt om überhaupt te lezen. Als je merkt dat een kind een bepaald boek aan de kant legt, hoeft dit dus niet te betekenen dat hij of zij het boek te moeilijk (of te makkelijk) vindt; misschien staat het onderwerp gewoon niet aan.

Het is dan ook van groot belang om kinderen nooit en te nimmer het plezier in lezen te ontnemen, door ze slechts boeken te voeden die nu eenmaal toevallig op hun niveau zitten. Het leesplezier moet voorop staan.

Dyslectische kinderen

Misschien stel je jezelf inmiddels de vraag of dyslectische kinderen een eigen niveau of systeem hebben, maar dit is niet het geval. Zij lezen gewoon mee met de niveaus, maar zullen deze wat minder snel doorlopen. Voor hen zijn er wel verschillende leeshulpmiddelen en leerseries beschikbaar om ze dit proces beter en vooral ook prettiger te laten doorlopen.

Het AVI-niveau van je eigen kind

Na bovenstaande uitleg zul je wel uit kunnen vogelen op welk niveau jouw kind ongeveer zou moeten zitten. Als je wilt weten of dit klopt, kun je dit altijd nog aan de leerkracht vragen. Zij houden er goed het oog in op welk leesniveau elke leerling zit. Hieronder geven we je een paar belangrijke ijkpunten bij de beoordeling hiervan.

Leeftijd

Zoals je hebt kunnen zien, is de gemiddelde AVI-score afhankelijk van de groep waarin je kind op de basisschool zit. Zit hij of zij halverwege groep 7, dan zal deze score gemiddeld AVI M7 zijn. Bij de leeftijd van kinderen in groep 7 van de basisschool, hoort dus gemiddeld gesproken een dergelijk niveau.

Maar, je merkt het al: we gebruiken niet voor niks twee keer het woord ‘gemiddeld’. Dit gemiddelde is gebaseerd op een hele grote groep kinderen uit Nederland en Vlaanderen, en hoeft geen betrekking te hebben op jouw kind. Het AVI-niveau is dan ook slechts een indicatie. Eigenlijk is het veel belangrijker dat jouw kind plezier beleeft aan het lezen.

Het lezen boven en onder het verwachte niveau

Als je kind graag boeken boven of onder het verwachte niveau leest, kan dit een indicatie zijn voor de leesvaardigheid van je kind. Het is belangrijk om hier niet afwijzend tegenover te staan. Ook als je het gevoel hebt dat je kind een ’te makkelijk’ boek leest, moet je hem of haar vooral de gang laten gaan. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat leesvaardigheid vooral stijgt bij… lezen. Veel lezen. Dus laat je kind liever een ‘makkelijk’ boek lezen, dan helemaal geen boek.

Ook boven het niveau lezen is geen enkel probleem. Een kind wil graag nieuwe dingen leren, zeker over zaken waar het een bijzondere interesse in heeft. Denk maar aan spannende en avontuurlijke boeken, of boeken over een bepaalde hobby of passie. Als het kind in dit soort boeken dan niet elk woordje begrijpt, is dat helemaal niet erg. Lezen mag immers best een beetje uitdagend zijn.

Andere leessystemen

Het AVI-systeem is een algemeen aanvaard en veelgebruikt systeem om het niveau van een boek weer te geven, maar er zijn ook andere systemen in de omloop. Het is goed om daar in dit kader ook enige aandacht aan te schenken.

Bibliotheeksysteem: A-B-C boeken

Bibliotheken gebruiken een systeem met een indeling in A-B-C. Deze kunnen grofweg als volgt worden ingedeeld:

1. A-boeken: geschikt voor kinderen tot ongeveer negen jaar oud, oftewel de groepen één tot en met vijf. De AVI-score die hierbij hoort is van AVI Start tot en met AVI E5.
2. B-boeken: geschikt voor kinderen van ongeveer negen tot dertien jaar oud, oftewel de groepen zes tot en met acht. De AVI-score die hierbij hoort is van AVI M6 tot en met AVI plus.
3. C-boeken: geschikt voor kinderen vanaf dertien jaar oud. Deze boeken vallen in het algemeen dus in de categorie AVI plus, en zijn minder geschikt voor leerlingen van de basisschool.

AVI-variant: ‘en hoger’

Niet elk boek is makkelijk in een AVI-score te vatten. Soms lees je dan ook een aanduiding als bijvoorbeeld ‘E6 en hoger’. Dit wil simpelweg zeggen dat het basisniveau van het boek vergelijkbaar is met een E6-boek, maar dat er ook lastiger stukken in het boek zitten, die misschien eerder thuis zouden horen bij M7 of E7.

Hoewel je zou denken dat een dergelijke aanduiding de zaken er niet makkelijker op maakt, kan een boek met zo’n aanduiding juist erg leerzaam zijn. Immers: het kind dat een E6 niveau goed aankan, zal het boek goeddeels kunnen volgen en in sommige stukken juist extra uitgedaagd worden, en met nieuwe woorden of constructies kennis maken.

De juiste boeken voor kinderen kopen

Na al deze informatie heb je een goed idee wat een kind gemiddeld aan zou moeten kunnen op het gebied van lezen. Misschien wil je wel een boek kopen voor je neefje, nichtje of buurkind. De AVI-score geeft je dan alvast een mooie indicatie. Maar nog veel belangrijker is het om het kind een boek te geven waar het ook daadwerkelijk in geïnteresseerd is. Als dit iets onder of boven het niveau ligt, is dat van minder belang. Ook moeten we nooit vergeten dat de AVI-score een gemiddelde is, en dat elk kind anders in elkaar zit.

Moraal van het verhaal: informeer goed naar het niveau maar zeker ook de interesses van het kind, voordat je hem of haar een boek cadeau doet. Als je dat doet, dan geef je hem of haar het mooiste kado wat maar is voor te stellen: een interessant, leuk boek op een aanvaardbaar niveau.

Veel leesplezier!